Bilinen en eski Coğrafyacı Strabonun Yazdığına göre Takriben MÖ.10 yıllarında Albay Leake, Karaman'dan deniz kıyısına giderken Toros'un yüksek yaylalarından birinde ve Mut adındaki iki yüz haneli küçük kasabanın civarında, enkazı geniş yer kaplamış eski bir şehir harabesi bulmuştur  (Strabon, XIV, s.678.).

Selçuklular zamanında Mut şehri, önemli ve gelişmiş bir yerdi. Eski eser yıkıntılarıyla yapılmış çok sayıda cami ve hamamıyla bir hanı vardır.

Karamanoğlu'nun türbesi de buradadır. Ammien Marcellin'in söz ettiği bu harabeler, İmparator Claude'un kolonisi olan Claudiopolis şehri olsa gerektir. Bundan sonra Teucer'in oğlu Ajax tarafından kurulmuş eski Olba şehri gelir. Buradaki Jüpiter tapınağı, önemli bir eserdir. Buranın ruhani lideri, bir aralık bütün Dağlık Kilikya'yı İmparator Marc-Antoine'ın yönetimi altına aldırmıştı. Bu Olba ile Claudiopolis'in aynı şehir olma ihtimali de vardır.

Legio I Armeniaca, Cappadocia bölgesinde Claudiopolis'de MS 300–363 yılları arasında konuşlanmış ve MS 359–363 yılları arasındaki Roma-Parth savaşlarına katılmıştır. Legio I Armeniaca'nın kuruluşundan (Diocletianus döneminden) sonra, Doğu bölümü MS 395 yılında yazılmış olan Notitia Dignitatum'da(Or. VII,49) VII. Insignia viri illustris magistri militum per Orientem (Seçkin askerlerin oluşturduğu doğu birlikleri komutanlığı) bölümünde Sub dispositione viri illustris magistri militum per Orientem (Bölge halkından oluşan ve askeri olarak düzenlenmiş doğu askeri komutanlığı)- Item pseudocomitatenses XI (Alay XI)- Prima Armeniaca (Armeniaca I) şeklinde yazılmıştır.

Lejyon en erken MS 395 yılına kadar ve belki de daha sonrasında da varlığını sürdürmeye devam etmiştir.

Ammien Marcellin'in belirttiğine göre, İsaurie verimli bir yerdir; içinden Göksu (Calycadnus) nehri geçer. Çok meşhur şehirleri, Kral Seleucus'un kurduğu Siliflce (Seleucie) ile Mut (Claudiopolis)' tur. MS.510 Yıllarından sonra tamamen yok edilmiş ve hiçbir haritada görülmemektedir.

Mut, Ermenek, Gülnar ve Anamur'u da içine alan coğrafi bölgeye Etilerden sonra İzorya denmeye başlamış.

Zaman içerisinde İzorya'da insan sayısı o kadar artmış, o kadar artmış ki, toprağın besleyemeyeceği çoğunluğa ulaşmış. Burada yaşayan insanlar yaşamlarını sürdürebilmek için etraflarına saldırmaya, yağma ve talan etmeye başlamışlar. Bu saldırılarını isyanlara kadar büyütmüşler.  Birkaç defa bastırılan isyandan sonra en büyük isyanları Bizans İmparatoru I. Anastas zamanında (491-518) olmuş. İsyanı haber alan İmparator Anastas ordularıyla İzorya bölgesine gelip (büyük ihtimalle) Klaudiopolis (Mut) kalesine konar. İsyanı bastırmak için bütün kasabaları, köyleri yakar, yıkar halkın pek çoğunu öldürür. Kalanlarını da bire kadar toplayıp Trakya ovasına sürer. Böylelikle Mut toprakları çok uzun yıllar (200-250 yıl belki de daha fazla) boş kalır. 

O nedenledir ki Karaman, Ermenek, Silifke gibi komşu şehirlerde Roma veya Bizans idaresi döneminden gelme semt, köy ve kasaba adları olmasına karşın Mut sınırları içinde bir tane bile yabancı ad'a rastlanmamaktadır. 

Bütün semt ve yerleşim yerleri hep öz Türkçe adlarla donatılmış. 

Bu  adlandırılmaların rast gele yapılmadığı, ya oraya yerleşen birimin kökeni olan toplumun adının, ya da Orta Asya'daki yurtlarının adının verildiği görülmektedir.

(Atlay, Doğan, Karamanoğlu beyliği döneminde Mutta bazı siyasi olaylar.)

Bülent ÜSTÜNDAĞ