KEMOTERAPİ TEDAVİSİ SIRASINDA VE SONRASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

            Kemoterapi tedavisi alındığı dönemde hastanın bağışıklık sistemi zayıflayarak kişinin mikrop kapma olasılığı artabilir. Tedavi sürecinde enfeksiyona karşı önlemler alınmalıdır. Dikkat edilecek durumlar şu şekilde sıralanabilir:

            Günlük kişisel bakıma önem verilmeli, düzenli duş alınmalı.

Kalabalık ortamlardan uzak durulmalı.

            Günlük vücut ısısı ölçülmeli. Vücut ısısı 38 derece ve üstünde olduğunda doktoru bilgilendirilmeli.

            Vücudun yaralanmamasına dikkat edilmeli. Herhangi bir kesik veya yaralanmada sağlık çalışanların yardım alınmalı.

            Doktorun bilgisi dışında ilaç kullanılmamalı.

            Vücutta oluşabilecek herhangi bir yan etki durumunda doktor bilgilendirilmeli.

Kemoterapi Hastaları Nasıl Beslenmelidir?

            Kemoterapi tedavisinde günlük beslenmede öneriler şu şekilde sıralanabilir:

* Günde 2-3 litre (8-10 bardak) su tüketilmeli.

* Beyaz ekmek yerine tam buğday unlu ekmeği tercih edilmeli.

* Haftada en az 2 gün balık tüketilmeli.

* Haftada en az 2 gün kırmızı et, 2 gün de kurubaklagil (nohut, fasulye, kırmızı mercimek, bakla vb.) tüketilmeli.

* Yüzeyleri yanmış etler tüketilmemeli.

* İşlenmiş et ürünlerinden (sosis, salam, sucuk, pastırma) kaçınılmalı.

* Sütü içmekte zorlanıyorsanız yerine ayran veya yoğurt tüketilebilir. Tükettikten sonra rahatsızlık hissediliyorsa laktozsuz süt, yoğurt tercih edilmeli.

* Süt, yoğurt, peynir gibi süt ürünlerinin pastörize olanlarını almaya özen gösterilmeli.

* Her gün yumurta tüketilmeli. Yumurtayı tek başına tüketemiyorsanız menemen, omlet ve krep gibi seçenekleri deneyip tüketilmeli.

* Ara öğünlerinizde tüketeceğiniz bol yumurtalı kek, evde yaptığınız lor kurabiyesi, bol peynirli bir poğaça, peynirli veya kıymalı gözleme iyi bir seçenek olabilir.

* Günlük olarak 3 porsiyon sebze ve 2 porsiyon meyve tüketilmeli.

* Sebze ve meyveleri mevsiminde doğal üretim olanlardan alıp, taze tüketiniz. Sebze ve meyvelerin temizliği çok önemli. temizleme suyuna klor tablet veya sirke eklenip yıkanılmalı.

* Hazır meyve suyu ve kutu içecekler yerine evde sıkılmış meyve suları tercih edilmeli.

* Greyfurt suyu, nar suyu, üzüm suyu, karadut ilaçların etkisini değiştirebileceği için tedavi aldığınız dönemlerde tüketilmemeli.

* Açıkta satılan baharat ve yiyecekler tüketilmemeli.

* Baharatların taze olarak tüketilmeli ve yemeğe pişirme sırasında eklenilmeli.

* Paketi açılmış besinler buzdolabında muhafaza edilmeli.

Bulantıların yoğun olduğu dönemlerde:

* Aşırı yağlı, acı, tuzlu ve yoğun baharatlı yiyecekler tüketilmemeli. Daha hafif, kokusuz ve kuru yiyecekler tercih edilmeli.

* Haşlanmış patates, sarı veya beyaz leblebi, kraker, etimek, peynir, makarna, tost, tüketilmeli.

* Nane limon çayı içilebilir.

Ağız yaraları oluşursa:

* Yumuşak  sulu yiyecekler tüketilmeli. Katı besinleri süt, yoğurt, sos gibi yiyecekler ile yumuşatarak yenilmesi önerilir.

* Yemekler oda sıcaklığında tuketilmeli.

* Ağız yarası olduğu dönemlerde besleyici çorbalar (mercimek, ezogelin, yayla, tarhana) yenilmeli.

* Et gibi çok çiğnenmesi gereken besinlerin çorbaya eklenmeden önce öğütülerek ya da püre haline getirilerek tuketilmeli.

Yutma güçlüğü yaşıyorsanız:

* Elinizin altında 1 şişe su bulundurup 1-2 dakikada 1 yudum içilmeli.

* Ekşi besinler tükürük salgısını arttırır, ağız yarası durumunda tüketilmemeli.

* Sütlaç, yoğurt, muhallebi, peynir, erişte, sebze ve meyve püreleri, makarna, kabuksuz elma ve muz tercih edilmeli. Asitli yiyecek ve içeceklerin tüketimi sınırlandırılmalı.

İshal olduğunuz zamanlarda:

* Posalı yiyecekler (çiğ sebze ve meyveler, kuruyemiş, kepekli ekmek gibi), yağlı yiyecekler, çikolata, acılı-baharatlı yemekler ve turşudan kaçınılmalı.

* Peynir, yoğurt, yumurta, az yağ ile yapılmış pirinç pilavı, erişte, haşlanmış patates, makarna, muz, kabuksuz elma ya da şeftali ve ayran gibi besinler tercih edilmeli.

* Günde 2-3 litre (8-10 bardak) su tüketilmeli.

Kabızlık durumunda:

* Bol posalı ve özellikle sıvı gıda almaya çalışılmalı.

* Günde 8-10 bardak su tüketilmeli.

* Tam tahıl ürünleri, çiğ ya da pişmiş sebzeleri, çekirdekli ve kabuklu meyveler tercih edilmeli.

* Haftada birkaç kez 10-15 dakika güneş ışığında yürüyüş yapılmalı.

Tüketilmesi Önerilmeyen Besinler

* Kemoterapi tedavisi gören kanser hastalarının dikkat etmesi gereken durumlar şu şekilde sıralanabilir.

* Şeker ve şeker içeren yiyecek ve içecekler ( kurabiye, kek, kola, gazoz, marmelat, çikolata ve hazır meyve suları),

* Karışık bitki çayları,

* Alkollü içecekler ve tütün ürünleri,

* Çeşme suyu, açık (kapı önü) süt, yoğurt ve peynirler,

* Çiğ yumurta,

* Tuz ve tuzlu besinler ( konserve, salamura, turşu vb.),

* Son kullanma tarihi geçmiş yiyecek ve içecekler,

* Kuyruk yağı, iç yağı, sade yağ ve yağlı besinler (krema, mayonez, kaymak),

* Yağda kızartılmış ve kavrulmuş besinler,

* Mangal yöntemiyle pişen et (kebap, ciğer vs.)

Kemoterapi Alırken Hastanede Yatmaya gerek Var Mı?

            Kemoterapi programları hastalığın türüne ve dönemine bağlı olarak değişebilir.Genellikle üç haftada bir uygulanır. Çoğu zaman hastanelerin ayaktan kemoterapi ünitelerinde günübirlik olarak tedaviler verilir. Bazen hastaların hastanede yatarak da tedavi alması gerekebilir.