ANADOLU AYDINLANMASININ IŞIĞI, KÖY ENSTİTÜLERİ

“Bir memleket savaş meydanlarında ne kadar parlak zaferler elde ederse etsin, o zaferin sonuç vermesi ancak eğitim ordusuyla mümkündür.”

K. Atatürk

Eğitim, üretim içindir ilkesiyle Anadolu aydınlanmasının ışığı olan Köy enstitülerinin kurucularını, mensuplarını saygıyla anıyoruz. Emperyalizmin korkulu rüyası olan Köy enstitüleri açıldığında ABD hükümetinin hazırladığı bir istihbarat raporunda “Dikkatli olmak gerek, Türkler, büyük bir eğitim atılımıyla geliyor. Denilmektedir.

Köy Enstitülerinin yedi yıllık etkinliği emperyalist devletleri de onların yerli işbirlikçilerini de tedirgin etti. Türkiye’ye ve Türk milletine özgü gerçekten milli olan bir eğitim sistemini birlikte yok ettiler.

Atatürk devrimlerini köye götürebilecek, köy kalkınmasını sağlayabilecek, çeşitli konuları bilen, köyde kalabilen bir Öğretmen tipi üzerindeki model arayışından doğmuştur Köy Enstitüleri.

1931–1932 ders yılında 16.973 olan İlkokul Öğretmeni sayısı 1935–1936 yılında 14.949’a inmiştir.1935 yılına gelinceye değin yapılan iyileştirmelere, yoğun çalışmalara karşın Atatürk’ün amaçladığı İlköğretim düzeyine ulaşılamamıştı.

Yeni Türk harflerinin kabulü ve millet mekteplerinin açılmasından sonra çeşitli yönleriyle köy sorunlarının çözülmesi gerekiyordu.

Gerçektende büyük paralar harcanarak açılmış olan Köy yatılı okullarına öğretmen bulunamıyor, oraya giden Öğretmenler de köy şartlarına uyum gösteremedikleri için kısa zamanda kentlere kaçıyordu. Her bakımdan geri durumdaki köy çevresi, öğretmenin elini kolunu bağlıyor bu nedenle ölü bir yatırım olmaktan öteye gidemiyordu.

1935 lerde nüfusun %80 i köylüydü. Köylü yüzyıllar boyu ihmal edilmişti. Atatürk’ün bu konuya eğilmesiyle işi kökten ve ciddi olarak ele alma çabaları başladı.

1940 yılında İlköğretim Genel Müdürlüğüne getirilen İsmail Hakkı Tonguç,”Sorunu salt bir köy okulu uğraşı olarak almayarak, köyü canlandırma, kalkındırma sorunu olarak kurumlaştırmayı ve bunu belli yıllarda gerçekleştirmeği sağlayacak planları yasalaştırmak koşuluyla köyde eğitimi sağlam dayanaklar üzerine oturtmak bizim için bir yaşam sorunudur. Diyordu.

1937 yılında 2238 sayılı Köy Eğitmenleri Kanunu çıkarılarak askerde başarılı olmuş çavuşları Maarif ve Ziraat Vekaleti organize ederek 6-8 aylık eğitmen kursuna tabi tutarak eğitmenler yetiştirilmiştir.

17 Nisan 1940 yılında 3803 sayılı yasa ile de Köy Enstitüleri kurulmuştur. Enstititü sayısı 1945 de 20’ye,1948 de 21’e çıkarıldı. Köy Enstitüleri bölge esasına göre kurulmuşlardı. Her Enstitünün sorumlu olduğu 3–4 il vardı. Enstitüler, bu illerin köylerinden, Eğitmenlerin yetiştirdiği öğrencilerden seçerek öğrenci alıyorlardı.

KURULAN KÖY ENSTİTÜLERİ

ESKİŞEHİR-ÇİFTELER KOCAELİ -ARİFİYE KAYSERİ-PINARBAŞI

KIRLARELİ-KEPİRTEPE MALATYA-AKÇADAĞ KASTAMONU-GÖLKÖY

ANTALYA-AKSU SEYHAN –DÜZİÇİ KARS-CILAVUZ

İSPARTA-GÖNENKÖY SAMSUN-LADİK BALIKESİR-SAVAŞTEPE

ANKARA-HASANOĞLAN SİVAS-YILDIZELİ KONYA-İVRİZ

D.BAKIR-DİCLE(Ergani) ERZURUM-PULUR AYDIN ORTAKLAR

VAN-ERCİŞ TRABZON-BEŞİKDÜZÜ İZMİR-KIZILÇULLU

Köy Enstitülerinde yaşam; birliktelik, katılım, yetki ve sorumluluk eksenine oturtulmuştur. Kararlar, Yönetici, Öğretmen, Öğrenci üçlüsünün katkı ve onayı ile alınırdı. Okul yönetimi ile öğrenciler her konuyu özgürce tartışabilirdi. Köy Enstitülerinin kuruluş felsefesi; Eğitim, üretim içindir ilkesine dayanmaktadır.Temel amaç; Hep beraber, ülkeyi kalkındırmak için üretmek ve hayatta birlikte kalmaktır.

KÖY ENSTİTÜLERİNİNKAPATILMASI

Yüzyıllardır halkın cahilliğini sömüren egemen çevreler Köy Enstitülerinin Anadolu’da yaktığı aydınlanma ışığından korktular. Halkın aydınlanması çıkarlarını bozdu. Köy Enstitülerini kapatmak için bahaneler aradılar.

a)Köy Enstitülerine gerçek dışı suçlamalar yöneltildi. Orada eğitim gören gençlerin kendi ülkelerine sahip çıkma şuuru, devlet rejimini yıkma tehdidi olarak algılandı

b)Karma eğitime, köylünün bilinçlenmesine karşı olan zihniyet, Enstitüde verilen İş eğitiminin bilimsel eğitimle bağdaştırılamayacağını ileri sürüyordu

Köy Enstitüleri 1947 yılında budanarak felsefesinden uzaklaştırıldı 1953 yılında da Demokrat parti tarafından 6234 sayılı yasa ile kaldırıldı

Anadolu Bozkırından yücelen aydınlama ışığını egemen ve emperyalist güçler elele vererek söndürdüler.

Dünyada eşi ve benzeri olmayan bu eğitim sisteminin yok edilişinin acılarını toplum olarak yaşıyoruz. Ortaçağ özlemleriyle, ezberci, düşünmeyen, sorgulamayan, hak aramayan nesiller yetiştirilmeye çalışıldığını kahrolarak görüyoruz.

KÖY ENSTİTÜSÜ MUCİZESİNİ YARATANLARA SELAM OLSUN!

Muzaffer KILIÇ

Atatürkçü Düşünce Derneği

Mut Şubesi Başkanı

Yorumlar