(Geçen Haftadan Devam)

Özet

Bu makalede, muhasebenin tarihsel gelişimi Summa de arithmetica, geometrica, proportioni et proportionalita - Luca Pacioli, Risale-i Felekiyye (Kitab-us Siyakat)- Abdullah bin Muhammed bin Kiya el-Mazenderani örnekleri ile ele alınmış ve ülkemizde 01.06.1989 tarihinde kabul edilen 3568 sayılı “Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu” ile ülkemizdeki örgütsel yapısı hakkında bilgi verilmiştir.

Abstract (ACCOUNTING HISTORICAL DEVELOPMENT PROFESSIONAL ORGANIZATION IN OUR COUNTRY)

In this article, the historical development of accounting is handled with the examples of Summa de arithmetica, geometrica, proportioni et proportionalita - Luca Pacioli, Risale-i Felekiyye (Kitab-us Siyakat) and Abdullah bin Muhammad bin Kiya al-Mazenderani. 3568 numbered Independent Accountancy, Certified Public Accountancy and Certified Public Accountancy Law, which was accepted on 01.06.1989, gave information about the organizational structure of our country.

Geçen haftaki yazımıza kaldığımız yerden devam edersek;

Başta Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere, Avrupa ülkelerinin büyük bir kısmında muhasebe meslek mensupları, vergi sistemlerinin başarısında vazgeçilmez unsurlar olarak kabul edilmişlerdir. İngiltere 1870, Fransa 1881, ABD 1886, Hollanda 1895, Almanya 1899, İsviçre 1941, Arjantin 1945, Brezilya ve Meksika 1946, Hindistan 1949, Yunanistan 1950, Nijerya 1955 yılında mali müşavirlik ve muhasebecilik mesleğini kanunla düzenlemişlerdir.

İzmir İktisat Kongresi, 26 Ağustos 1924 yılında Gazi Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde Türkiye İş Bankası A.Ş.'nin kurulması, 1925 Vergi reformu, aşar vergisinin kaldırılması, kazanç vergisi, 1930'da Merkez Bankası'nın kurulması, peşinden Sümerbank, Etibank gibi iktisadi kuruluşların kurulması Türk iktisadi hayatının gelişiminde temel taşları oluşturmuştur.

İktisadi hayatın gelişmesi ve modern devlet sistemine geçiş muhasebe mesleğine olan ihtiyacı artırmıştır. Muhasebe ve vergi işleri ile uğraşanlar kendilerine; mali müşavir, uzman muhasip, vergi uzmanı, serbest hesap uzmanı gibi çeşitli unvanlar vererek çalışmışlardır.

Bu meslek mensuplarını, bir örgüt etrafında toplayarak belirli nitelikler kazandırmak, düzenli ve seviyeli bir hizmet anlayışı etrafında birleştirmek çabalarının oldukça uzun bir geçmişi vardır. 1932 yılından başlayarak mesleğin düzenlenmesi amacıyla çeşitli tasarılar hazırlanarak yasama organına sunulmuştur.

1932 senesinde ilk meslek yasası tasarısı, bakanlıklar arasında gidip geldikten sonra Maliye Bakanlığı'nın arşivinde kaybolmuştur. 1938 yılında çıkarılan Avukatlık Kanunu ile birlikte "Hesap Mütehassıslığı Kanun Tasarısı" da hükümet tarafından hazırlanmış, ancak tasarı, muhasebe mesleği mensuplarının, müşterilerini yargı önünde temsil etme hakkına sahip olmasıyla ilgili bir madde içerdiği için, büyük çoğunluğu avukatlardan oluşan T.B.M.M. deki şiddetli karşı çıkmalar sonucu, daha tasarı aşamasında geri çekilmiştir.

1942 yılında Eksper Muhasipler ve İşletme Organizatörleri Derneği, 1967 yılında Türkiye Muhasebe Uzmanları Derneği, 1974 yılında Türkiye Muhasebeciler Dernekleri Federasyonu, 1976 yılında Mali Müşavirler Muhasebeciler Birliği Derneği kurulmuştur.

Yıllardır verilen mücadelelerin sonucunda çağdaş dünyanın vazgeçilmez unsurlarından biri olan mali müşavirlik mesleği 01 Haziran 1989 tarihli, 13 Haziran 1989 tarihinde yayınlanan 3568 sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu ile yasal statüsüne kavuşmuştur. Meslek camiası yıllardır verilen mücadelenin sağladığı birikimle kısa sürede örgütlenmesini tamamlayarak “odalarına” ve odaların üst birliği olan “TÜRMOB-Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği” (Bundan sonra kısaca Birlik olarak ifade edilecektir.) çatısı altında toplanmışlardır.

Ülkemizde Meslek yasasının yürürlüğe girmesiyle (01 Haziran 1989 tarihli, 13 Haziran 1989 tarihinde yayınlanan 3568 sayılı “Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu” ) Muhasebe Meslek Yasası çerçevesinde yeni bir düzenleme zorunlu kılınmıştır. Bu nedenle Maliye Bakanlığı üniversite mensupları, meslek odaları mensupları ile birlikte bir dizi ön çalışma yaparak ve 213 sayılı V.U.K'nun 175. ve mükerrer 257.maddesinin Maliye Bakanlığı'na verdiği yetkiye dayanarak,

a- Muhasebenin Temel Kavramları,

b- Muhasebe Politikalarının Açıklanması,

c- Mali Tablo İlkeleri,

d- Mali Tabloların Düzenlenmesi ve Sunulması,

e- Tekdüzen Hesap Planı ve İşleyişi konularında

1.1.1994 tarihinden geçerli olmak üzere olmak 1 SIRA NO' LU MUHASEBE SİSTEMİ UYGULAMA GENEL TEBLİĞİ yayınlanmıştır.

Mesleğimizin geliştirilmesi konusunda en büyük görev ve sorumluluk meslek mensuplarına, oluşturulan SMMM ve YMM Odalarına ve Birliğe (TÜRMOB) düşmektedir. Birlik tarafından 1993 yılında faaliyete geçirilen Temel Eğitim ve Staj Merkezi (TESMER) meslek mensuplarına ve aday meslek mensuplarına yönelik eğitim hizmetlerinin verildiği bir sürekli eğitim merkezi olma misyonunu devam ettirmektedir. Ülkemizde eğitim faaliyetlerinin yerine getirilmesi amaçlı pek çok ilde TESMER şubeleri kurulmuştur. Şube olmayan illerde ise bu hizmetler Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odaları tarafından verilmektedir.

Muhasebenin bilimsel olarak gelişmesine en büyük katkı ise Kamu Gözetimi alanında uluslararası gelişmelerin gereği olarak yeni Türk Ticaret Kanunu uyarınca öngörülen bağımsız denetim alanını düzenlemek üzere 660 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile 2 Kasım 2011 tarihinde kurulan T.C. KAMU GÖZETİMİ MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMU (KGK)'dur. Başbakanlıkla ilişkili, idari özerkliğe sahip bir Üst Kurul olan KGK'nın temel amacı, yatırımcıların çıkarlarını ve denetim raporlarının doğru ve bağımsız olarak hazırlanmasına ilişkin kamu yararını korumak ile doğru, güvenilir ve karşılaştırılabilir finansal bilginin sunumunu sağlamaktır. Bu doğrultuda başta borsa şirketleri, bankalar, sigorta şirketleri olmak üzere belirlenen büyük ölçekli şirketlerin denetimlerini gözetmek ve izlemek için kurulmuştur. Bağımsız denetçiler ve bağımsız denetim kuruluşlarını yetkilendirmek. Bağımsız denetim alanında kamu gözetimi yapmak ve böylece bağımsız denetimde uygulama birliğini, gerekli güveni ve kaliteyi sağlamak. Uluslararası Muhasebe Standartlarıyla uyumlu Türkiye Muhasebe Standartlarını (TMS) oluşturmak ve yayımlamak. Uluslararası Denetim Standartlarıyla uyumlu Türkiye Denetim Standartlarını (TDS) oluşturmak ve yayımlamak başlıca görevleri arasında yer almaktadır.

Ulu Önder Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK'ün deyimiyle “Muhasebe, işletmenin namusudur.”

Bu anlamda, muhasebe mesleğine gönül vermiş namus bekçileri olarak, mesleğimizle ilgili gelişmeleri göz ardı etmememiz, meslek mensupları olarak bu onurlu ve şerefli mesleği en iyi şekilde yerine getirmeyi amaç edinmemiz gerekmektedir.

Günümüzde bilgi teknolojisinden muhasebe uygulamalarında yararlanma olanakları artmış, teknolojik altyapının gelişmesiyle elektronik ortama entegre edilmiş olsa da, en önemli üretim faktörünün EMEK olduğu gerçeği ile hareket ederek, bir çok kuruma hizmet vermek zorunda kalan (TÜİK, SGK, İŞ KUR, Çalışma Bakanlığı, Çevre Bakanlığı, Hazine, Vergi dairesi gibi bir çok kuruma form ve beyan vermek durumunda kalınmaktadır.) meslek mensuplarının proaktif davranarak, öncelikli olarak kendilerini geliştirmesi gerekmektedir. Bu konuda bağlı olunan Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odalarından, TESMER ve Birlik'ten destek alınabilir.

Bu arada, GFK (Growth From Knowledge- Bilgiye dayalı büyüme/gelişme) Türkiye; 1987 yılından beri pazar araştırmaları konusunda faaliyet gösteren ülkemizin lider araştırma kuruluşlarındandır.

En güvenilir meslekler araştırmasında yer alan yirmi meslek içerisinde, birinci sırada Öğretmenler, sonuncu sırada ise Politikacılar yer almaktadır.Bahsi geçen listede Muhasebecilik meslek olarak dahi yer almamaktadır. Bu listede muhasebe mesleğinin meslek olarak neden yer almadığı meslek mensupları tarafından düşünülmelidir.

Bu listede en güvenilir meslek olarak yer alacağımız günlerin gelmesi dileğimle, hoşçakalın…

Saygılarımla,

Kaynakça

* Pacioli, Luca; Summa de Arithmetica Geometria Proportioni et Proportionalita

* Abdullah bin Muhammed bin Kiya el-Mazenderani; Risale-i Felekiyye, Tahran Kütübhane-i Meclis

* Muhasebede "Muzaaf Usul" L. Pacioli'den Önce Var Mıydı?-2 adlı makalesi - ismail OTAR Muhasebe Tarihçisi

* Örten, R , Kurt, G , Torun, S . (2011). Muhasebede Çİft Taraflı Kayıtlama ve Kİtab-us Sİyakat. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (1), 34-69. Retrieved from

* Makale, Erdoğan AVDER Öğretim Görevlisi Balıkesir Üniversitesi

* Merdiven Kayıt Yöntemi ve Günümüz Muhasebe Sistemi Doç. Dr. Oğuzhan Aydemir Afyon Kocatepe Üniversitesi, İİBF Doç. Dr. Mehmet Erkan Afyon Kocatepe Üniversitesi, İİBF

* https//www.turmob.org.tr/Kurumsal/TURMOB-Hakkinda * https://www.tesmer.org.tr

* http://www.kgk.gov.tr/