Hükümetin uzunca bir süredir faizi ve döviz (Özelde Dolar) kurunu baskılamak için yaptıklarını yazıp duruyorum. Aynı anda iki tarafa birden basınç uygulanmasının oluşturduğu/oluşturacağı problemlerden de bahsettim. Bir takım rakamlara boğarak okumayı güçleştirmek istemem, ilgilisi kolayca internetten yazdıklarımın rakamsal teyidini yapabilir.

İşin döviz kuru tarafında uzunca bir süredir Merkez Bankasının (TCMB) ve diğer Devlet Kurumlarının portföylerindeki dövizleri satmaları hemen herkesin bildiği bir uygulama malum. 2018 kur krizinde ve sonrasında adım adım Kamu Bankaları da sürece dahil oldu ve ellerindeki dövizleri piyasaya tabir yerindeyse boca ederek Dolar kurunu sabit tutmaya çalıştılar.

Bir taraftan da yaşanan devalüasyon arkasından yaşanan COVİD-19 pandemisinin etkisiyle sistem kilitlenince bol miktarda para basıldı, sistem krediye boğularak kriz aşılmaya çalışıldı, TL bollaştı, bu da kur üzerinde yukarı yönlü baskıya yol açtı ister istemez.

Pandemi sebebiyle Turizm gelirlerimiz ve hatta gurbetçilerimizin sıla ziyaretleri de iptal olunca neredeyse sıfıra yakın girişe düştük. Buna mukabil ağırlıklı olarak özel kesimin, kısmen de kamunun yurtdışı borç ana para ve faiz ödemeleri devam etti, ithalat yavaşlasa da yapılmak zorundaydı, döviz çıkışı sürdü.

Süreçte 2018 öncesinde 110 Milyar Dolar seviyesi üzerindeki TCMB döviz+altın rezervi, önce kısa sürede 80 Milyar Dolar seviyesinin altına indi, erime devam etti.

Kamu elindeki Dolar stokunun bozdurulması da son sürat devam edince Merkez bankamız SWAP (Takas/Döviz Takası) işlemlerine girişti. Yazmıştım, kendi paranızı verip karşı ülkenin (sizin paranızdan daha muteber) parasını belli bir vade sonunda geri ödemek üzere aldığınız, karşılıklı faizlerin mahsup edildiği bir işlem bu. Arkasından da altınla SWAP işlemleri yapıldı. Durmadı TCMB, Kamu bankalarından ağırlıkla, sonra da Özel Bankalardan ellerindeki Döviz varlıklarıyla bu işleme devam etti, adeta ateş karşısında eriyen kartopu gibi sistemdeki Döviz varlığı eridi, yok oldu. TCMB adeta dev bir vakum gibi sitemdeki dövizi içine çekti, ne yaptı bu kadar parayı diyeceksiniz, elbette kuru baskılamak için sattı piyasaya.

TCMB ve Kamu Bankalarının bilançolarındaki Döviz varlığına karşılık SWAP işlemlerinde ani bir kur artışıyla oluşacak –Allah korusun- zararlar ise, 2002 döneminden önce şikayetçi olduğumuz, Kamu bankalarındaki “Görev Zararlarını” kat kat geçecek bir seviyeye geldi. Detayını önümüzdeki yazımda ele almak arzusundayım.

Bu rakam Haziran sonu itibariyle yaklaşık olarak 55 Milyar Dolar’ı döviz, yaklaşık 4 Milyar Doları da altın olmak üzere 59 Milyar Doları buldu. Üzülerek yazmak durumundayım, net rezerv (-)30 Milyar Dolara dayandı. 2021'e kadar olan takaslarda ikame para bulunamazsa TCMB/yani Devlet maalesef taahhütlerini yerine getiremeyecek.

Bir Danışanımın “peki, ne olacak şimdi?” sorusuna verdiğim cevapla bitireyim; “(Katar'dan sonra yeni gündeme gelen) Umman Krallığından yüklü miktarda döviz girmezse ya da denizlerimizdeki aramalarımızda trilyon dolarlık petrol ve doğal gaz bulundu haberi gelmezse, işimiz mucizelere kaldı”