Hemen herkesin oynadığı ya da en azından hakkında bir şeyler bildiği bir oyun satranç. 8 dikey, 8 yatay sütun/satır üzerine, 32 kare beyaz, 32 kare siyah renkli toplam 64 kare, iki oyuncu, her oyuncu için 16 olmak üzere toplam 32 taş, zekâ, strateji, hızlı düşünme, pek çok zihin açıcı kombinasyonla faydaları saymakla bitmeyen bir oyun.

Osmanlı Padişahlarının ve pek çok yöneticinin yönetsel ve stratejik zekâlarını geliştirmek üzere bilinçli olarak eğitim amaçlı oynadıkları rivayet edilir. Belli dönemlerde okullarda ders olarak okutulmuş ve halen okutulmaktadır. 

İhtimal hesaplarında seçenekler çoğaldıkça ihtimaller katlanarak, geometrik olarak artar. Oyunun yapısı itibariyle, milyonlarca farklı ihtimal mümkün iken iki oyuncu olması sebebiyle seçenekler adeta sonsuza gider. Bir oyuncunun yaptığı hamleye, rakibinin verebileceği sayısı belirsiz cevap vardır.

Sözü bugüne/güncele getireyim, hayat, tıpkı satranç gibi sonsuz seçenekten oluşuyor. İletişim halinde olduğumuz insanların tavır ve davranışları, attıkları adımlar ve aldıkları pozisyonlar, hayatı bizler için sonsuz ihtimalli hale getiriyor. 

İnsanlar gibi, devletler de uluslararası konjonktür içinde, sınırsız sayıda ihtimallerle karşılaşır, sürekli aksiyon ve reaksiyon verme durumunda kalırlar. Her dönemin kendi şartları vardır, o dönemlerde yaşananları, atılan adımları o dönemin şartları içinde yorumlamak gerekir. Aksi halde, bu kadar farklı şartların yaşandığı bir hayatta bunlara dikkat etmeden yapılan yargılamalar hatalı olduğu gibi bu yargılamaları yapan kişileri de zor duruma düşürür. 

Dünyanın bu kadar hızlı değiştiği, ABD, Rusya, Almanya, İngiltere gibi emperyal devletlerin özellikle enerji sahalarının (Petrol, doğal gaz vb) ele geçirilmesine yönelik sürekli saldırılarını herkes görüyor. Orta Doğu coğrafyasına, özelde Müslüman kardeşlerimize yönelik operasyonları ortadayken, Ülkemizin “One Minute” ile başlayıp “Dünya Beş'ten Büyüktür” formatında sloganlaştırdığı bağımsız tavır sebebiyle ülkemiz üzerindeki uygulamaya çalıştıkları projeleri de ortadadır. Devletimizin, hükümetimizin kangren olmuş problemleri (ekonomik, siyasi, sosyal, toplumsal) çözmeye yönelik attığı adımları yıllar sonra geriye dönüp bugünün şartlarıyla geçmişi yargılamak hak ve adalet olmadığı gibi, iddia sahiplerini de komik duruma düşürmektedir.

Diplomaside “Devletler için dostluk düşmanlık yoktur, menfaatler vardır” denir. Dünyanın zengin ve etkili devletleri sürekli taraf değiştirip sürekli yeni projeler ortaya koyarken, dün dost olduklarına bugün düşman olurken, esas olarak milli menfaatlerine odaklanmışlarken bizim ülke olarak farklı davranmamız söz konusu olamaz. Elbette, bizim millet olarak sadece menfaatimiz değil, daha üst seviye insanî, ahlakî ve etik prensiplerle hareket etmemiz zarurîdir. Nitekim milli menfaatlerimiz, hak ve adalet kavramları çerçevesinde devlet ve hükümetimizin uzun vadeli planlarını hayata geçirirken, sahadaki şartlara bağlı olarak çeşitli hareketler yapması ve reaksiyonlar göstermesi tabii olup buna gösterilen “sığ muhalefeti” tarih yargılayacaktır.